Oost West Yurt Best

Stempels, handtekeningen, drie exemplaren in drie talen. Alles gecontroleerd en geverifieerd door de notaris en dan nog blijkt dat er een papiertje ontbreekt. De cultuur hier hangt aan elkaar van wantrouwen.

We zijn natuurlijk allemaal gewend aan de verhalen van de geheime diensten in Oost-Duitsland en de voormalige Sovjetunie die precies in de gaten hielden wat de bevolking deed. En dan recruteerden ze de ene helft om de andere helft in de gaten te houden. Alle diensten zijn na de val van de muur ook omver gevallen, maar het wantrouwen dat ten grondslag ligt aan het werk van deze diensten niet. We komen dat op allerlei niveau’s in het dagelijks leven tegen.

Vorige week hadden we wat problemen met de electriciteit. Uiteindelijk bleek dat er een probleem zat achter de meter van het nutsbedrijf. Nou, dan laat je je electricien mooi het kastje openmaken om het te repareren. Maar nee hoor. Het kastje is verzegeld met twee verschillende zegels en als je die zonder toestemming breekt, kun je een flinke boete verwachten. Want je zou het eens in je hoofd kunnen halen om met de meterstanden te knoeien! Toen moesten we dus toestemming hebben om het zegel te verbreken. Na wat telefoontjes bleek dat de meneer van het bedrijf binnen een dag of vijf wel zou komen, terwijl inmiddels de helft van de electriciteit in ons centrum niet werkte. Uiteindelijk mochten we het zegel verbreken en kon onze electricien alles maken, maar toen bleek dat we meer wattage gebruiken dan we eigenlijk toebedeeld hebben gekregen. Dus daar moet dan ook weer toestemming voor gevraagd worden om dat te verhogen. We krijgen 10 kW, maar we gebruiken rond de 15-16 kW en we hebben net een nieuwe (extra) oven en ventilatiesysteem geinstalleerd. Tja, wat moet je dan? Gewoon alle vier belanghebbenden langsgaan, van iedereen een stempel en een handtekening krijgen en nog wat extra papiertjes en dan de boel inleveren bij het nutsbedrijf en maar hopen dat ze toestemming geven… De meeste bedrijven hier hebben extra mensen in dienst die zich alleen bezig houden met documenten.

Het fundamentele wantrouwen in de cultuur is groot. Alles moet drie keer afgevinkt worden. Als je als bedrijf iets koopt, moet je daar een bonnetje voor hebben en nog twee aanvullende documenten met stempels en handtekening, anders gelooft de belastingdienst niet dat je het gekocht hebt. Als we bijvoorbeeld bij Amazon boeken willen bestellen om door te verkopen, kan dat niet, omdat de rekening die ze bij Amazon meesturen niet door de belastingdienst geaccepteerd wordt als echt.

Er is zelfs een internationaal erkende manier van het verifieren van belangrijke documenten. Zo’n document heet dan een apostille, en dat moet je laten maken van bijvoorbeeld een diploma, een trouwboekje of een geboortecertificaat. Officieler kan het haast niet, maar het overkwam ons toch een keer dat ze om een genotarieerde kopie van een apostille vroegen. Dan moet je naar de notaris die in jouw bijzijn een kopie maakt en daarop aangeeft dat het een kopie is van het origineel. Hij houdt een exemplaar en geeft er een aan jou, dus als er twijfel is over de echtheid van je genotarieerde kopie, kun je altijd nog de originele genotarieerde kopie bij de notaris opvragen, die uiteindelijk haast nog origineler is dan je oorspronkelijke origineel. Zijn jullie al gek geworden? Wij hebben het al opgegeven en leveren braaf alle onzin maar weer aan.

Vijf jaar geleden, in juli 2008, stapten voor ‘t eerst in het vliegtuig richting Centraal-Azie. De tijd is voorbij gevlogen. Ons leven is op z’n kop gezet en weer terug gerold. Nederland is onherkenbaar veranderd en misschien hebben we straks zelfs geen Zwarte Piet meer. We kunnen het tot nu toe redelijk volhouden zonder kroketten, tompoezen, zure haringen, erwtensoep met roggenbrood, maar met de dreigende situatie voor Zwarte Piet wordt de wortel van onze Nederlandse identiteit aangevreten. We hebben hier al niet zoveel tastbare bewijzen van ons Nederlanderschap en als we straks in november de intocht in Groningen via internet meemaken, zal de schok van het ontbreken van onze Zwarte Pieterbaas toch te groot blijken te zijn en raken we volledig losgeslagen van onze culturele wortels. Vreselijk!!

Maar goed, dit stukje zou over Centraal-Azie gaan en niet over Zwarte Piet. Die jongen weet zich toch altijd en overal op de voorgrond te plaatsen. Geen Zwarte Pieten hier, zelfs geen mensen met een donkere huidskleur (misschien 1 op de 100.000). Dat is een van de dingen die hier niet veranderd zijn. Verder hebben we veel zaken zien veranderen in de afgelopen jaren.

Toen we hier voor het eerst kwamen, kostte een buskaartje omgerekend 20 cent, nu is dat 30 cent en naar verluid gaat het binnenkort omhoog naar 40 cent. Dat geeft aan dat de economie in de lift zit. En dat is aan alle kanten te zien. In al die tijd dat we hier wonen, zijn er tientallen gebouwen bijgekomen: luxe appartementencomplexen, culturele centra, zakencentra, regeringsgebouwen, monumenten en er kan nog meer bij. De bouwputten in de stad zijn niet te tellen en de hijskranen draaien overuren. Natuurlijk komt er binnenkort de winter-bouwvak aan, omdat het voor sommige bouwprojecten gewoon te koud gaat worden, maar nu worden nog snel allerlei projecten opgestart. En ze blijven maar bouwen en bouwen en bouwen en bouwen. Soms vragen we ons af wie er toch in die appartementen moet gaan wonen. Het aantal inwoners van de stad is flink toegenomen, maar over het algemeen kunnen mensen, met een gemiddeld maandsalaris van omgerekend 525 Euro, niet op zichzelf wonen omdat de huur voor bijvoorbeeld ons bescheiden appartement (keuken, woonkamer, twee slaapkamers) al hoger ligt.

Ook zien mensen er anders uit dan vroeger en dat in twee opzichten. De bevolkingssamenstelling in onze stad is veranderd. De Russen vormen langzamerhand een steeds kleiner percentage van de hoofdstedelijke bevolking door de influx van mensen uit het hele land. Mensen uit alle delen van het land verhuizen hiernaartoe, of om te studeren, of om werk te zoeken. Het economisch-politieke hart van het land heeft een enorme aanzuigende werking, vooral door de hoge concentratie goedbetaalde banen in prestigeprojecten. Dus de mensen zien er meer Aziatisch uit en de Slavische trekken verdwijnen wat naar de achtergrond. Daarnaast zien we bij de jongere generatie ook een moderevolutie. Toen we hier kwamen was het nog zo dat je een buitenlander kon herkennen aan z’n schoenen, omdat die niet spik en span opgepoetst waren en niet zo heel erg blonken. Glimmende puntschoenen waren de norm en All Star en sneakers waren een zeldzaamheid. Vijf jaar geleden moesten All Stars nog gekocht worden in Amerika, nu zijn ze overal hier te koop. Jonge mensen dragen andere, meer westerse kleding, die soms zelfs moderner is dan wat je in Europa zou kunnen zien. Jongeren proberen hun identiteit meer uit te dragen door hun kleding en hun kapsel. Alto’s en goths komen langzaam tevoorschijn gekropen en durven zich te tonen aan het grote publiek. En dat allemaal door de toenemende welvaart en de westerse kledingwinkels die dat met zich meebrengt.

Een aspect waar wij erg van genieten is het feit dat er wat meer voedselproducten beschikbaar komen en wat minder seizoensgebonden. Afgelopen zomer konden we bijna altijd champignons vinden. Drie jaar geleden moest je stad en land afzoeken en dan vond je er nog geen een. En champignons behoorden in Nederland tot de standaardingredienten. Helaas zijn ze nog niet zover dat ze spekblokjes verkopen, maar misschien komt dat ook nog wel. Helaas is 1 ding niet veranderd en dat is dat producten in de winkel niet voortdurend beschikbaar zijn. Op een gegeven moment hebben alle, maar dan ook alle winkels in de stad Wasa knackebrod in voorraad en voor je ‘t weet is het overal op. En er is nog steeds geen nieuwe partij geleverd… Vrij kortgeleden heeft Tuc een poging gedaan om de markt binnen te dringen en vooralsnog zijn tucjes overal te koop, maar het is de vraag voor hoelang nog. En zo gaat het met alles. Je kunt hier niet merkvast zijn en het is altijd zo dat er 1 of 2 producten van je boodschappenlijstje domweg niet zijn. En de mogelijke vervangende producten bestaan dan simpelweg niet, of zijn van dusdanige kwaliteit dat het beter is ze maar niet mee te nemen.

Ach, we zullen wel zien hoe het er over weer drie jaar uitziet. Misschien zijn ze dan eindelijk klaar met bouwen, hebben we wat meer donkere mensen hier en kun je tenminste rekenen op de Albertov Heijnski op de hoek.

Het is ondertussen alweer juni geworden….en toch sneeuwt het. In de zomer nota bene!

Dat geloof je niet? Kijk zelf maar dan!

Wat is dat dan? Nou, dit is gelukkig geen winterse, koude, natte sneeuw. Maar het lijkt er wel verdacht veel op. Dit witte spul op de grond is dit:

En dit is dus een zaadje / een bosje zaadjes van een Populier. Deze bomen komen hier nogal veel voor (aangeplant want die groeien redelijk hard in vergelijking met andere bomen). En in juni besluiten al die Populieren dat de zomer nu wel lang genoeg heeft geduurd en dat het tijd is voor wat sneeuw, en die bomen zien er dan zo uit:

En op dagen dat het flink waait (negen van de tien keer) dwarrelt er dus allemaal sneeuw door de lucht en op de grond. Gelukkig duurt het niet zo heel lang, met een week of drie is alles weer voorbij. Maar de meeste mensen hier zijn er niet zo van gediend (die zien zonder bomen ook al genoeg sneeuw waarschijnlijk). En daarom gaan ze hier tot keiharde (of zal ik zeggen SNOEIharde) actie over! (Pas op, schokkende beelden).

Je zou dit de ‘wraak op de populier’ kunnen noemen. Rigoureus worden zo ongeveer alle takken en toppen eraf gehakt…en dan blijft er zo’n zielig stompje over. We zijn geen tuinmensen, maar dit lijkt ons toch wat overdreven. We hebben zeer met deze bomen te doen, want het duurt na zo’n snoei-dagje een paar jaar voor er weer wat groei en leven in zo’n boom zit. En dus ook een aantal jaar voor er weer pluis in komt. Het pluis wordt bij ons ‘ пух ‘ (= poeg) genoemd. We zitten nu midden in het poeg-seizoen. Met een weekje zal het wel weer voorbij zijn, en moeten we weer een maand of vier wachten op echte sneeuw.

Laatst ging het in een Engelse les over winkelen. Op de vraag waar de meeste mensen hun dagelijkse boodschappen doen, werd niet geantwoord met ‘gewoon bij Albert Heijn’ en ook niet bij de plaatselijke variant daarvan. In plaats daarvan doet negentig procent van onze studenten boodschappen bij de kleine winkeltjes die je overal en nergens tegen komt. Meestal vind je ze onderin een flatgebouw. In ons buurtje met zo’n vijf flats zitten vier zulke kleine winkeltjes. Je kunt ze wel een soort kruidenier noemen. De kwaliteit en het aanbod verschillen nogal per winkel. Zo is de winkel recht onder onze slaapkamer, die 24 uur per dag open is, (’s nachts zit de deur op slot, maar je kan de eigenares wel wakker maken door een half uur op de deur te bonken en haar naam te roepen, waardoor wij meestal eerder wakker zijn dan zij) nogal slecht voorzien tenzij je sigaretten of drank nodig hebt.

Gelukkig zit in de flat schuin tegenover ons ook een winkeltje, en die hebben een aanzienlijk breder aanbod. Het is ons laatst gelukt om daar voor een hele week boodschappen te halen.

Supermarkten zijn hier natuurlijk wel, en ze zijn ook erg in opkomst. De meesten zijn echter wat minder gebruiksvriendelijk. We gaan zelf toch wel regelmatig voor de grote boodschappen naar de plaatselijke supermarkten. Met twee jaar geleden merken we een verschil, de service is iets vooruit gegaan, en het aanbod heel iets groter, maar nog steeds niet constant. Met alles is het hier zo, als het er is moet je het inslaan, want over een week is het er niet meer en komt het ook minstens een half jaar niet terug. Een supermarkt die wat meer westers is ingericht had zelfs een pannenspaaractie, iets waar we dankbaar gebruik van hebben gemaakt. We hebben vier pannen gespaard, waarvan twee van goeie kwaliteit zijn.

De kleine winkeltjes blijven bij de lokale bevolking echter favoriet. Ook voor ons is het best aangenaam, het is namelijk dichtbij. Maar ook is het leuk om de mensen die er werken te leren kennen en de lokale taal te gebruiken. Vaak weten ze al meer van ons dan ons lief is (de buurtjournalistiek draait lekker). Laatst ging ik een stoofpot maken waar bier in moest. Ik ging naar de winkel en vroeg om een fles bier, het maakte niet uit welke. Oh ja zei de vrouw, neem deze maar die is heel goed. En als het hem niet lekker lijkt, dan moet je het niet openmaken maar gewoon komen ruilen, oke? Ik heb glimlachend toegestemd en het bier meegenomen. Het smaakte best in de stoofpot, maar het was wel grappig dat meteen werd aangenomen dat het voor Pieter was.

Kleine winkeltjes vind je ook in de meeste winkelcentra. Dit zijn overdekte hallen waarin tientallen tot honderden winkeltjes van 4 tot 8 vierkante centimeter. Sommige verkopen make-up, andere handtassen, anderen kamerplanten, groente en fruit, sommige keukengerei, weer anderen bh’s, er zijn apotheekjes bij, winkels met allerlei prullaria, kopieerwinkels en ga zo maar door. Het is net een warenhuis maar dan opgedeeld in kleine zaakjes waar in 99 procent van de gevallen een vrouw werkt. Als je verschillende dingen moet hebben kom je dus bij verschillende mensen terecht. Geeft de een je een compliment omdat je de taal zo goed spreekt, schreeuwt de volgende vijf keer ‘WAT?’ omdat je de taal zo slecht spreekt. Het is altijd weer een verrassing.

Het volgende weerbericht vonden we op internet afgelopen week. En het ergste is dat het nog uitgekomen is ook. Iets latere voorspellingen gaven zelfs gevoelstemperaturen tot -58. Lekker koud.

Voor degenen die niet zo goed zijn in Engels:

Vrijdagnacht: zwaarbewolkt, ‘s nachts mist, minimum -40 met een gevoelstemperatuur tot -48, noordoostenwind van 10-15 km/u

Zaterdag: ‘s morgens zwaarbewolkt, daarna bewolkt, mist ‘s morgens vroeg, maximum -36 met een gevoelstemperatuur van -52, stevige wind uit het noordoosten van 15-20 km/u

Zaterdagnacht: zwaarbewolkt,’s nachts mist, maximum -43 met een gevoelstempreatuur van -54, stevige noordoostenwind van 10-20 km/u

Zondag: zwaarbewolkt, ‘s morgens vroeg mist, maximum -32 met een gevoelstemperatuur van -54, noordoostenwind van 10-15 km/u

Zondagnacht: zwaar bewolkt, ‘s nachts mist, minimum -41, wind minder dan 5 km/u

Maandag: ‘s morgens zwaar bewolkt, daarna vooral bewolkt, maximum -31, wind minder dan 5 km/u

Maandagnacht: vooral ‘s avonds bewolkt, daarna zwaar bewolkt, ‘s nachts mist, minimum -34, westenwind van 10-15 km/u

in het blogje over sneeuw hoorde een filmpje te staan, nu staat ie er wel, dus vergeet niet even te kijken!

Nu er bij jullie ook zo’n laag sneeuw ligt moeten we eigenlijk iets nieuws verzinnen om over te schrijven 🙂 Nu is er in de winter niet zoveel om over te schrijven behalve over …. de winter.

We hebben nu een nieuwe mobiele telefoonprovider, die ons keer op keer op de hoogte stelt van het vreselijke weer. Zo krijgen we de laatste dagen minstens drie keer op een avond een sms met ongeveer deze strekking: In verband met de hevige sneeuw/lage temperaturen/hondenweer, zijn de wegen uit de stad in alle richtingen afgesloten voor dieselauto’s en personenbussen. Om vervolgens midden in de nacht een sms te krijgen dat het nu is afgesloten voor alle soorten verkeer. De wegen worden hier regelmatig afgesloten omdat steden ver uit elkaar liggen. Als je in de middle of nowhere pech krijgt, en je motor doet het niet meer, dan vries je dood. Vandaar dat de wegen dus gewoon dicht gaan.

Dezelfde mobiele telefoonprovider stuurde ons vanmorgen vroeg een bericht dat alle kinderen in de klassen 1-4 (groep drie tot zes) vrij hebben vanwege de kou. En ongeveer een uur later dat de klassen 1-11 vrij hebben, dus alle kinderen tot een jaar of dertien.

Educatie is hier, net als in elk land, enorm belangrijk. Kinderen maken best lange dagen en er wordt veel van ze verwacht in vergelijking met kinderen in Nederland. Zo moeten ze hele gedichten van Poesjkin uit hun hoofd leren, over de winterochtenden, de winteravonden en alles daartussen in. Desondanks krijgen de leerlingen hier in de winter regelmatig ijsvrij. De jongste kinderen vanaf -25 en de oudere kinderen vanaf -30. Meestal gaan zelfs de universiteiten dicht bij een temperatuur van -35 of minder, en dat wordt voor komende week verwacht. Officieel geven wij ook geen les vanaf -35, maar dat hangt er net van af. Sommige collega’s doen het wel, maar dan is je klas gewoon de helft kleiner (omdat de rest verstandig thuis is gebleven). En wat die daar doen? Waarschijnlijk in de woorden van Poesjkin (en onze slechte vertaling):

Выпьем, добрая подружка                       Drink, goede vriend
Бедной юности моей,                                Op mijn arme jeugd
Выпьем с горя; где же кружка?              Drink op het verlies; waar is de beker?
Сердцу будет веселей.                               En het hart zal vrolijk zijn!

Het voelt hier bijna als kerstvakantie. Sneeuw zover als het oog reikt. Ook al hebben we afgelopen weekend net via internet Sinterklaas mogen zien aankomen in Limburg en vinden we af en toe wat van de verloren munten in onze schoenen, hebben we toch bijna de neiging om onze kerstmuziek weer eens op te zetten. En elke keer weer diepe teleurstelling als blijkt dat Radio 2 toch nog net niet is begonnen met het uitzenden van de Top 2000. Dan maar stemmen… (Neil Diamond met Pretty Amazing Grace).

Twee weken geleden is het begonnen met sneeuwen. De eerste week was het nog warm genoeg dat het overdag voor een deel wegsmolt. Dan ging het ’s nachts weer vriezen en uiteraard werd het daarna spekglad. Maar afgelopen weekend begon de echte sneeuwophoping. Het heeft een paar dagen gesneeuwd en inmiddels ligt er vele centimeters sneeuw. Het gevolg is dat het verkeer langzaamaan opstroopt. We zien weer wat meer ongelukken op straat. Veel mensen maken een letterlijke uitglijder en de echte winterkleren moeten weer van stal gehaald worden. Toen Pieter vanmorgen naar z’n werk ging, stond de thermometer op -15. En dat is dan nog maar het begin van de winter.

De gemeente heeft ook de sneeuwkevers weer van stal gehaald. Honderden werkers zijn bezig de sneeuw aan de zijkant van de straten op hopen te vegen. Vervolgens komt de sneeuwkever langs en die slurpt (met een beetje hulp van diezelfde werkers) alle sneeuwhopen op om ze te dumpen en de ene na de andere vrachtwagen die af en aan rijden om de sneeuw ergens ver buiten de stad te dumpen. Het schijnt dat ze in andere landen in de omgeving zelfs special sneeuw-smelt-fabrieken hebben, maar daar hebben we hier nog niet van gehoord. Ze kunnen de sneeuw trouwens niet heel ver buiten de stad brengen, want in de afgelopen weken hebben we al een paar berichten gehoord dat de uitvalswegen in diverse richtingen zijn afgesloten. De gemeente neemt dan het besluit dat een bepaalde weg onbegaanbaar is en vervolgens mag niemand meer over die weg rijden. In het verleden is het namelijk wel vaker dan eens gebeurd dat een waaghals toch op weg ging en dan nooit op de plaats van bestemming aankwam. Als de weg dan eindelijk weer begaanbaar geworden was, vond men dan naast de weg een auto met de betreffende waaghals die het avontuur helaas niet had overleefd. Tja, en dan in Nederland maar klagen over dat het koud is in die auto als we weer eens in de file staan.

We hebben de afgelopen maanden ons blog niet bijgehouden omdat we de meesten van onze lezers persoonlijk hebben kunnen spreken in Nederland. Het was voor ons de eerste keer om weer terug te zijn in Nederland en we hebben erg genoten van ons eigen natte kikkerlandje.

We zijn inmiddels alweer een week op Centraal-Aziatische bodem en dat zullen we weten ook. Zodra we overgestapt waren in Kiev, hoorden we weer bijna alleen maar Russisch om ons heen. Gelukkig hadden we onze taalkennis niet verloren na drie maanden alleen maar Nederlands, al zijn er wel wat dingen weggezakt (sta je bij de groenteman…wat was een aubergine ook alweer?). Toen we aankwamen op het vliegveld van onze stad moesten we eerst een taxi zoeken om thuis te komen. En uiteraard hebben we teveel betaald, maar soms heb je gewoon geen zin om moeilijk te doen. Lokale mensen ritselen altijd lagere prijzen voor taxiritjes en producten op de bazaar dan buitenlanders, zelfs als die buitenlanders de taal goed spreken. Toen we lekker in de taxi zaten, kregen we het na een minuut of wat spaansbenauwd. De taxichauffeur bleek de klimaatcontrole in zijn luxe auto op 32 graden te hebben afgesteld.

Toen we thuis kwamen (om vijf uur ‘s morgens) bleek dat onze huisoppasser ook niet zo van frisse lucht hield en de ramen nauwelijks open had gehad. Met moeite hebben we alle ramen weer open gekregen, maar het heeft wel een dag of wat geduurd voor de thermometer op de 24 graden uitkwam.We begonnen met 27 graden en dat is ons toch echt iets te warm binnen.

Het was heel goed om mensen weer te ontmoeten na een lange afwezigheid. We hebben vrijdag geslapen en zijn zaterdag even langsgeweest op ons werk om hallo te zeggen. Zondag hebben we onze groep ook weer ontmoet. En in de loop van de afgelopen week hebben we op ons werk ook weer veel mensen gezien. Ondertussen hebben we de voorraadkast weer aangevuld (met locale en Nederlandse spullen) en ook de mensen van de winkels waar we altijd naartoe gaan weer gezien.

Waar we wel weer aan moeten wennen zijn de omgangsvormen hier. In de winkel zijn mensen gewend om zonder ‘hallo’ of ‘goedemorgen’ te zeggen gelijk te beginnen met ‘Geef mij ….’. Als beleefde Nederlanders groeten wij altijd eerst. Eigenlijk is dat cultureel heel onverantwoord, omdat mensen dat hier zo gewoon niet doen, maar op dit soort momenten besluiten we gewoon om ons lekker oncultureel te gedragen. Bijkomend voordeel is dat het meisje van de broodkraam en het echtpaar van de fruitkraam weer erg blij waren om ons te zien en enthousiast teruggroetten!

zullen we ruilen???